Verantwoording inventarisatie oude archieven gemeente Maasland
Bij de aanvang van de inventarisatiewerkzaamheden werd een tweetal ambachtsarchieven over de periode 1653-1811 (1812) en 1812-1920 (1930) aangetroffen. De beschrijving van het archief tot 1812 berustte op een inventaris van J.H. Hingman en de beschrijving tot 1920 (1930) op een inventaris van J.D. de Kort. Voor een goed overzicht en de toegankelijkheid is gekozen om deze twee archieven samen te voegen tot één archief. De geschiedenis van de Maaslandse archieven is als eerste te vinden in deze inventarissen. Daarnaast geven de gemeenteverslagen over de jaren 1826-1919 en de stukken genoemd onder inventarisnummer 418 en 422 een summier overzicht van de lotgevallen.
Achtereenvolgens werden in de inventarissen de volgende series aangetroffen:
- Registers van resoluties van Schout en zetters, de Municipaliteit, het gemeentebestuur en de Municipale Raad 1653-1812.
- Minuten van uitgaande brieven van de Maire en dossiers van verschillende onderwerpen tijdens diens bestuur 1811-1813.
- Octrooien van de Staten van Holland:
- Kopie van het octrooi (16 mei 1614) voor Jhr. Jacob van Egmond, heer van Kenenburg, wegens de separatie (scheiding) van Maasland en Maassluis;
- Approbatie (goedkeuring) van een ordonnantie voor de burgerwacht (24 april 1711);
- Goedkeuring (29 oktober 1766) van vier verschillende keuren en ordonnantiën, wegens het blussen van brand, op rieten daken, tabakroken en loslopen van stieren;
- Belastingheffing voor ´dorps en armen behoeften´;
- Ordonnantie voor de weeskamer (5 april 1581);
- Ordonnantie voor het dorpsbestuur (11 maart 1636);
- Contract (11 augustus 1563) waarbij de huisvesting van de pastoor wordt geregeld;
- Stukken betreffende kerkelijke zaken en de uitvoering van de bepalingen van het 6e artikel van de constitutie van 1798 inhoudende de verzorging van armen e.d.;
- Weesboek (1654-1810) en stukken en rekeningen nalatenschappen;
- Protocol van opdrachten en rentebrieven op huizen en landen 1685-1811;
- Dingboeken van schepenen (1671-1809);
- Rekeningen van schouts en zetters, leden van de Municipaliteit en het Gemeentebestuur (1712-1810) en van de ontvanger der gemeente Maasland (1811-1813);
- Gaarboeken van de ordinaire en extra-ordinaire verponding (1698, 1710-1805) en de rekeningen van de gaarders (1736-1805);
- Doopboeken van protestanten (1670-1812);
- Trouwboek (1760-1819);
- Trouwboek voor schout en schepenen (1746-1809);
- Doopboek van Rooms Katholieken (1726-1845);
- Register van begraven in de kerk en op het kerkhof (1735-1812).
Een aantal van de hierboven genoemde bescheiden zijn in deze inventaris opgenomen. Archiefbescheiden betreffende rechterlijke aard zijn rond 1900 krachtens wettelijke bepalingen naar het Algemeen Rijksarchief overgebracht. In het Algemeen Rijksarchief bevinden zich nog de volgende archieven van de gemeente Maasland:
Baljuw- en schoutgerecht, 1636-1811, Notarissen, 1734-1896, Weeskamerarchief, 1654-1810, Register van eigendomsovergang, 1812-1832, archief Kapelpolder, 1620-1869, Heerlijkheid Maasland en Maassluis, 1535-1850, (onderdeel van het familierecht Van Wassenaer-Starrenburg), Archief Noord-Nieuwland, 1396-1870 (heerlijkheid onder Maasland) en het archief van de Landdorst en assessoren van het Departement Maasland, 1807-1810. De kerkelijke registers zijn in 1922 naar het Algemeen Rijksarchief overgebracht, echter met uitzondering van de archieven van de Hervormde Gemeente (1584-1950), Heilige geest of Weesarmen, 1598-1950 (hierin ook een register (kopie 1600) van de landen en renten, toebehorende aan de H. Geest Armen in Maasland, met aantekeningen omtrent verhuur enz. sedert 1504; voorts bevat dit register kopieën van verschillende oude stukken, vanaf 1448). In de door J.D. de Kort samengestelde inventaris van de Archieven der Ned. Hervormde Gemeente in Maasland is ook het archief van de Notabelen en Stichting Hoefwoning (1820-1950) opgenomen. Daarnaast wordt in de bijlage een opsomming gegeven van stukken, registers en andere bescheiden, welke berusten in archieven van derden en gegevens bevatten m.b.t. de Ned. Herv. Gemeente van Maasland. De doop-, trouw-, en begraafregisters zijn in kopievorm in het gemeentearchief Naaldwijk te raadplegen.
Voor de samenstelling van deze inventaris kon dankbaar gebruik gemaakt worden van de inventaris van het Archief van het Gemeentebestuur van Maasland, 1813-1920 (J.D. de Kort, 1950). Bij het inventariseren werd het volgende aangetroffen:
- grote series notulen van de gemeenteraad en de registers met beslissingen van het college van B&W;
- een chronologische reeks ingekomen stukken (1813-1918);
- omslagen met stukken die naar onderwerp gerangschikt waren;
- omslagen met ongeordende stukken.
De naar onderwerp gerangschikte stukken zijn opnieuw ingedeeld en hierbij zoveel mogelijk de ongeordende archiefbescheiden van na 1653 ingevoegd. Verder werden enkele gedeponeerde archieven aangetroffen (Ambtenaar van de Burgerlijke Stand, Schoolcommissie, Commissie tot Wering van Schoolverzuim en Spijscommissie) die grotendeels met het archief van de gemeente vermengd waren. Volgens het principe van het ´respect des fonds´ werden deze archieven tot afzonderlijke archieven geformeerd. Voor de verantwoording is als bijlage een concordans opgenomen. Voor het behoud van de archiefbescheiden werd een restauratieplan opgesteld van archiefbescheiden die op korte termijn gerestaureerd dienen te worden. Bovendien werden de archiefbescheiden opnieuw verpakt in zuurvrije omslagen en dozen.
Rest mij tot slot de heren M.A. Allewijn, E. Broekman. N. Hoogerbrugge en G.A. van der Vliet en de dames M.P. de Baan-Heesters en B.L. van der Blom-Saathoff van de afdeling Interne Zaken te bedanken voor de ondersteuning bij de inventarisatiewerkzaamheden.
